Qonunchilik palatasi tomonidan 2020 yil 28 oktabrda qabul qilingan
Senat tomonidan 2020 yil 20 noyabrda ma’qullangan
1-bob. Umumiy qoidalar
1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi
Ushbu Qonunning maqsadi genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
2-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish to‘g‘risidagi qonun hujjatlari
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlaridan iboratdir.
Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston Respublikasining genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.
3-modda. Asosiy tushunchalar
Ushbu Qonunda quyidagi asosiy tushunchalar qo‘llaniladi:
biologik material — odamning yoki vafot etgan odam (murda) tanasining (qoldiqlarining) genomga oid axborotga ega bo‘lgan hujayralari, to‘qimalari va ajralmalari;
biologik qarindoshlar — qon-qarindoshlikda bo‘lgan shaxslar: ota, ona, o‘g‘il, qiz, bobo, buvi, nabiralar, tug‘ishgan va o‘gay aka-uka va opa-singillar, amakivachchalar, tog‘avachchalar, ammavachchalar, xolavachchalar, amakilar, tog‘alar, ammalar, xolalar, jiyanlar;
genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish — biologik materialni olish, undan foydalanish, uni saqlash va yo‘q qilish, shuningdek odamning shaxsini, tanib olinmagan murdani identifikatsiya qilish va (yoki) biologik qarindoshlikni aniqlash maqsadida genomga oid axborotga ishlov berish va uni muhofaza qilish bilan bog‘liq bo‘lgan, davlat organlari va muassasalari tomonidan amalga oshiriladigan faoliyat;
genomga oid axborot — odamning yoki tanib olinmagan murdaning dezoksiribonuklein kislotasining (bundan buyon matnda DNK deb yuritiladi) muayyan qismlari to‘g‘risidagi kodlangan axborotni o‘z ichiga olgan shaxsga doir ma’lumotlar;
genomga oid axborotga ishlov berish — genomga oid axborotni yig‘ish, hisobga olish, tizimlashtirish, saqlash, o‘zgartirish, to‘ldirish, undan foydalanish, to‘sib qo‘yish, egasizlantirish, uni berishga va yo‘q qilishga qaratilgan harakatlar;
genomga oid axborotni olish — sud-ekspertiza muassasalari tomonidan amalga oshiriladigan biologik materialdan olingan DNKning muayyan qismlari to‘g‘risidagi kodlangan axborotni olishga qaratilgan faoliyat;
genomga oid axborotdan foydalanish — odamning shaxsini, tanib olinmagan murdani identifikatsiya qilishga va (yoki) biologik qarindoshlikni aniqlashga qaratilgan, genomga oid axborot bilan bog‘liq bo‘lgan harakatlar;
Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasi — genom bo‘yicha davlat ro‘yxatini amalga oshirishda olingan genomga oid axborot va odamning shaxsi haqidagi ma’lumotlar mavjud bo‘lgan avtomatlashtirilgan axborot tizimi;
odam DNKsining sud-biologik ekspertizasi — genomga oid axborotni olish, odamning shaxsini, tanib olinmagan murdani identifikatsiya qilish va (yoki) biologik qarindoshlikni aniqlash maqsadida sud-ekspertiza muassasasi tomonidan o‘tkaziladigan molekular-genetik usullarni qo‘llagan holda biologik materialni tadqiq etish turi.
4-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishning asosiy prinsiplari
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishning asosiy prinsiplari inson huquqlari va erkinliklariga rioya etilishi, qonuniylik, insonparvarlik, oshkor etmaslikdan iboratdir.
5-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda inson huquqlari va erkinliklariga rioya etilishi
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish inson huquqlari va erkinliklari, fuqarolarning qonuniy manfaatlariga rioya etgan holda amalga oshiriladi hamda inson hayoti va sog‘lig‘i uchun xavf tug‘dirmasligi, uning sha’ni va qadr-qimmatini kamsitmasligi kerak.
6-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda qonuniylik prinsipiga rioya etish
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish xalqaro huquqning umum e’tirof etilgan prinsiplari va normalari, O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, ushbu Qonun hamda boshqa qonun hujjatlari talablariga rioya etilgan holda amalga oshiriladi.
7-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda insonparvarlik prinsipiga rioya etish
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish insonning hayotiga, sog‘lig‘iga xavf tug‘dirmasligi, uning sha’ni, qadr-qimmatini kamsitmasligi va unga jismoniy azob yetkazmasligi kerak.
8-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda oshkor etmaslik prinsipiga rioya etish
Genomga oid axborot, shuningdek genom bo‘yicha davlat ro‘yxatidan o‘tkazilayotgan odamning shaxsi haqidagi ma’lumotlar maxfiydir.
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda genomga oid axborot, shuningdek odamning shaxsi haqidagi ma’lumotlarni shaxsning yoki uning qonuniy vakilining roziligisiz oshkor qilishga yo‘l qo‘yilmaydi, bundan ushbu moddaning uchinchi qismida belgilangan hollar mustasno.
Genomga oid axborotni, shuningdek odamning shaxsi haqidagi ma’lumotlarni shaxsning yoki uning qonuniy vakilining roziligisiz taqdim etishga tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organlar va sudning so‘rovlariga binoan yo‘l qo‘yiladi.
9-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish sohasidagi faoliyatni amalga oshiruvchi davlat organlari va muassasalari
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish sohasidagi faoliyatni amalga oshiruvchi davlat organlari va muassasalari quyidagilardan iborat:
tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organlar va sud;
O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligining, Adliya vazirligining, Sog‘liqni saqlash vazirligining sud-ekspertiza muassasalari (bundan buyon matnda sud-ekspertiza muassasalari deb yuritiladi).
O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish sohasidagi vakolatli davlat organidir.
10-modda. Tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organlarning hamda sudning genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish sohasidagi huquq va majburiyatlari
Tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organlar hamda sud o‘z vakolatlari doirasida quyidagi huquqlarga ega:
biologik materialni olishni (bevosita yoki mutaxassisni jalb etgan holda) amalga oshirish;
genomga oid axborotni olish uchun biologik materialni sud-ekspertiza muassasalariga yuborish;
sud-ekspertiza muassasalaridan odam DNKsining sud-biologik ekspertizasi natijalarini olish;
odamning shaxsini, tanib olinmagan murdani identifikatsiya qilish va (yoki) biologik qarindoshlikni aniqlash, shuningdek Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasiga genomga oid axborotni kiritish uchun genomga oid axborotni genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish sohasidagi vakolatli davlat organiga yuborishni sud-ekspertiza muassasalariga topshirish.
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish chog‘ida biologik materialni olishda tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organlar va sud O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat-protsessual kodeksining ekspert tekshiruvi uchun namunalar olish uchun belgilangan talablariga, shuningdek ushbu Qonun talablariga rioya etishi shart.
11-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish sohasidagi vakolatli davlat organining vakolatlari
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish sohasidagi vakolatli davlat organi o‘z vakolatlari doirasida (bundan buyon matnda vakolatli davlat organi deb yuritiladi): Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasini yuritadi; Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genomga oid axborotga ishlov berish choralarini amalga oshiradi; tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organlarga va sudga odamning shaxsini, tanib olinmagan murdani identifikatsiya qilish va (yoki) biologik qarindoshlikni aniqlash to‘g‘risidagi ma’lumotlarni taqdim etadi; genomga oid axborotning but saqlanishi va oshkor etilmasligini ta’minlaydi; qonun hujjatlariga muvofiq Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genomga oid axborotni muhofaza qilish uchun huquqiy, tashkiliy va texnik choralarni amalga oshiradi.
12-modda. Sud-ekspertiza muassasalarining genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish sohasidagi huquq va majburiyatlari
Sud-ekspertiza muassasalari quyidagi huquqlarga ega: biologik materialni olishni amalga oshirish; odam DNKsining sud-biologik ekspertizasi natijalariga ko‘ra genomga oid axborotni olish; genomga oid axborotdan foydalanish.
Sud-ekspertiza muassasalari: odam DNKsining sud-biologik ekspertizasini qonun hujjatlari talablariga muvofiq o‘tkazishi; odamning shaxsini, tanib olinmagan murdani identifikatsiya qilish va (yoki) biologik qarindoshlikni aniqlash to‘g‘risidagi ma’lumotlarni tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organlarga va sudga taqdim etishi; genomga oid axborotning but saqlanishi va oshkor etilmasligini ta’minlashi; genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda genomga oid axborotni va biologik materialning axborot kartasini vakolatli davlat organiga yuborishi shart.
13-modda. O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining, chet el fuqarolarining va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarning genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishdagi huquqlari va majburiyatlari
O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, chet el fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar, shu jumladan voyaga yetmaganlarning, sud tomonidan muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topilgan shaxslarning qonuniy vakillari genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda quyidagi huquqlarga ega: genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olinishni uni amalga oshirishning istalgan bosqichida rad etish; o‘zining genomga oid axboroti yoki o‘zi qaysi shaxslarning qonuniy manfaatlarini ifodalayotgan bo‘lsa, o‘sha shaxslarning genomga oid axboroti bilan tanishish; o‘zining genomga oid axborotiga yoki o‘zi qaysi shaxslarning qonuniy manfaatlarini ifodalayotgan bo‘lsa, o‘sha shaxslarning genomga oid axborotiga ishlov berish, uni muhofaza qilish bilan bog‘liq davlat organlarining va mansabdor shaxslarning harakatlari (harakatsizligi) ustidan yuqori turuvchi organga (yuqori turuvchi mansabdor shaxsga) yoki sudga shikoyat qilish; o‘zining genomga oid axborotini yoki o‘zi qaysi shaxslarning qonuniy manfaatlarini ifodalayotgan bo‘lsa, o‘sha shaxslarning genomga oid axborotini yo‘q qilish to‘g‘risida ariza berish, bundan genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olinishi lozim bo‘lgan shaxslar mustasno. Genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olinishi lozim bo‘lgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, chet el fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar biologik materialni olish tartib-taomilidan o‘tishi shart.
2-bob. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish
14-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish tartibi
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish quyidagi tartibda amalga oshiriladi: birinchi bosqichda biologik materialni olish amalga oshiriladi; ikkinchi bosqichda biologik materialdan genomga oid axborot olinadi; uchinchi bosqichda genomga oid axborot Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasiga kiritiladi.
15-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish turlari
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olish va genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olish tarzida amalga oshiriladi.
16-modda. Genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish
Genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olish O‘zbekiston Respublikasi fuqarolarining, chet el fuqarolarining va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslarning yozma arizasiga ko‘ra pulli asosda amalga oshiriladi.
Voyaga yetmaganlarni hamda sud tomonidan muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topilgan shaxslarni genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olish ular qonuniy vakillarining yozma arizasiga ko‘ra amalga oshiriladi.
Genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirganlik uchun haq to‘lash tartibi va miqdori O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish natijasida kelib tushgan mablag‘lar O‘zbekiston Respublikasining Davlat budjetiga yo‘naltiriladi.
Bedarak yo‘qolgan shaxslarni qidirishga ko‘maklashish maqsadida ularning biologik qarindoshlari bepul asosda genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olishdan o‘tishi mumkin.
17-modda. Genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish
Quyidagilar genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olinishi lozim: og‘ir va o‘ta og‘ir jinoyatlarni sodir etishda gumon qilinuvchi, ayblanuvchi sifatida jalb qilingan shaxslar; og‘ir, o‘ta og‘ir jinoyatlarni sodir etganlik, jinsiy erkinlikka qarshi jinoyatlar, o‘n olti yoshga to‘lmagan shaxs bilan jinsiy aloqa qilish va o‘n olti yoshga to‘lmagan shaxsga nisbatan uyatsiz-buzuq harakatlar qilish bilan bog‘liq jinoyatlarni sodir etganlik uchun hukm qilingan shaxslar (bundan buyon matnda genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olinishi lozim bo‘lgan hukm qilingan shaxslar deb yuritiladi); biologik materiali tergovga qadar tekshiruv, surishtiruv, dastlabki tergov jarayonida olingan aniqlanmagan shaxslar; tanib olinmagan murdalar (tana qoldiqlari, qismlari).
3-bob. Biologik materialni olish, undan foydalanish, uni saqlash, berish va yo‘q qilish
18-modda. Biologik materialni olish va undan foydalanish
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda biologik materialni olish: genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olinishi lozim bo‘lgan, hukm qilingan shaxslardan — ichki ishlar organlarining mansabdor shaxsi tomonidan bevosita yoki mutaxassisni jalb etgan holda; og‘ir va o‘ta og‘ir jinoyatlarni sodir etishda gumon qilinuvchi, ayblanuvchi sifatida jalb qilingan shaxslardan — tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organning mansabdor shaxsi tomonidan bevosita yoki mutaxassisni jalb etgan holda; biologik materiali tergovga qadar tekshiruv, surishtiruv, dastlabki tergov jarayonida olingan aniqlanmagan shaxslardan — tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organning mansabdor shaxsi tomonidan bevosita yoki mutaxassisni jalb etgan holda; tanib olinmagan murdalardan (tana qoldiqlaridan, qismlaridan) — tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organning mansabdor shaxsi tomonidan bevosita yoki mutaxassisni jalb etgan holda; genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatidan o‘tayotgan shaxslardan — sud-ekspertiza muassasalarining mutaxassislari tomonidan amalga oshiriladi.
Bedarak yo‘qolgan shaxslarning biologik qarindoshlari bo‘lgan voyaga yetmaganlardan hamda sud tomonidan muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topilgan shaxslardan biologik material olish ular qonuniy vakillarining yozma roziligiga ko‘ra va ularning hozirligida amalga oshiriladi.
Biologik materialni olishni amalga oshirishda genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olinishi lozim bo‘lgan shaxsga biologik materialni olishni o‘tkazish asosi va tartibi tushuntiriladi.
Biologik material dastlab lozim bo‘lmagan darajada, genomga oid axborot olishni istisno etadigan tarzda olingan taqdirda sud-ekspertiza muassasalarining yozma so‘roviga binoan takroriy olish amalga oshiriladi.
Ilgari genom bo‘yicha davlat ro‘yxatidan o‘tgan shaxs hukm qilingan taqdirda, genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish uchun biologik material olinmaydi.
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda olingan biologik materialdan faqat genomga oid axborot olish uchun foydalaniladi.
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda biologik materialni olish va undan foydalanish tegishli tayyorgarlikka ega bo‘lgan shaxslar tomonidan ushbu moddaning birinchi qismida ko‘rsatilgan shaxslarning sog‘lig‘iga zarar yetkazilishini istisno qiladigan, biologik materialni olishning barcha normalari hamda qoidalariga rioya etilgan holda amalga oshiriladi.
19-modda. Biologik materialning axborot kartasi
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish chog‘ida biologik material olishda ushbu biologik materialni olishni amalga oshiruvchi shaxslar tomonidan o‘zida biologik materialni olish amalga oshirilayotgan har bir shaxsga nisbatan biologik materialning axborot kartasi to‘ldiriladi.
Biologik materialning axborot kartasi ikki nusxada rasmiylashtiriladi. Uning bir nusxasi biologik materialni olishni amalga oshiruvchi davlat organida qoladi, ikkinchi nusxasi genomga oid axborotni olish uchun biologik material bilan birga sud-ekspertiza muassasasiga yuboriladi.
Biologik material sud-ekspertiza muassasasi tomonidan olingan taqdirda, biologik materialning axborot kartasi bir nusxasi sud-ekspertiza muassasasida qoladi, ikkinchi nusxasi genomga oid axborot bilan birga vakolatli davlat organiga yuboriladi.
Biologik materialning axborot kartasi va genomga oid axborot Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasiga kiritish uchun sud-ekspertiza muassasasi tomonidan vakolatli davlat organiga yuboriladi.
Og‘ir va o‘ta og‘ir jinoyatlarni sodir etishda gumon qilinuvchi, ayblanuvchi sifatida jalb qilingan shaxslardan, shuningdek genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olinishi lozim bo‘lgan, hukm qilingan shaxslardan biologik materialni olish chog‘ida biologik materialning axborot kartasiga quyidagi ma’lumotlar kiritiladi: jismoniy shaxsning familiyasi, ismi, otasining ismi (mavjud bo‘lgan taqdirda), fuqaroligi, millati, jinsi, tug‘ilgan sanasi va joyi, doimiy yashash joyi bo‘yicha ro‘yxatga olinganligi to‘g‘risidagi ma’lumotlar, shaxsiy identifikatsiya raqami (mavjud bo‘lgan taqdirda) yoki shaxsini tasdiqlovchi hujjatning nomi va raqami; biologik materialni olishni amalga oshiruvchi davlat organining nomi; biologik materialni olishni o‘tkazish sanasi va asosi; O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining shaxs hukm qilingan moddasi, bundan ishda og‘ir va o‘ta og‘ir jinoyatlarni sodir etishda gumon qilinuvchi, ayblanuvchi sifatida jalb qilingan shaxslar mustasno; biologik materialni olishni amalga oshiruvchi shaxsning familiyasi, ismi, otasining ismi (mavjud bo‘lgan taqdirda), lavozimi va imzosi.
Biologik materialning axborot kartasi biologik material olingan shaxs yoki uning qonuniy vakili tomonidan imzolanadi. Imzo qo‘yish rad etilgan taqdirda, bu haqda unda yozib qo‘yiladi.
Biologik materiali tergovga qadar tekshiruv, surishtiruv, dastlabki tergov jarayonida olingan aniqlanmagan shaxslarni genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish chog‘ida biologik materialni olishda ushbu modda beshinchi qismining uchinchi, to‘rtinchi va oltinchi xatboshilarda nazarda tutilgan ma’lumotlar, shuningdek jinoyat ishining raqami (mavjud bo‘lgan taqdirda), jinoyatni kvalifikatsiya qilish, hodisaning sanasi va joyi to‘g‘risidagi ma’lumot biologik materialning axborot kartasiga kiritiladi.
Tanib olinmagan murdalarni (tana qoldiqlarini, qismlarini) genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish chog‘ida biologik materialni olishda ushbu modda beshinchi qismining uchinchi, to‘rtinchi va oltinchi xatboshilarida nazarda tutilgan ma’lumotlar, shuningdek tanib olinmagan murda (tana qoldiqlari, qismlari) aniqlangan sana va joy, uning jinsi, alohida belgilari va o‘limi sabablari (aniqlangan taqdirda) axborot kartasiga kiritiladi. Biologik materialning axborot kartasiga protsessual harakat bayonnomasining ko‘chirma nusxasi ilova qilinadi.
Bedarak yo‘qolgan shaxslarning biologik qarindoshlaridan genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish chog‘ida biologik material olishda ushbu modda beshinchi qismining ikkinchi, uchinchi, to‘rtinchi va oltinchi xatboshilarida nazarda tutilgan ma’lumotlar biologik materialning axborot kartasiga kiritiladi. Biologik materialning axborot protsessual harakat bayonnomasining ko‘chirma nusxasi ilova qilinadi.
Genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirish chog‘ida biologik materialni olishda ushbu modda beshinchi qismining ikkinchi, uchinchi, to‘rtinchi va oltinchi xatboshilarida nazarda tutilgan ma’lumotlar biologik materialning axborot kartasiga kiritiladi.
20-modda. Biologik materialni saqlash muddatlari
Tanib olinmagan murdalarning, og‘ir va o‘ta og‘ir jinoyatlarni sodir etishda gumon qilinuvchi, ayblanuvchi sifatida jalb qilingan shaxslarning, shuningdek biologik materiali tergovga qadar tekshiruv, surishtiruv, dastlabki tergov jarayonida olingan aniqlanmagan shaxslarning biologik materialini saqlash muddatlari O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat-protsessual kodeksida belgilangan tartibda aniqlanadi.
Genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olinishi lozim bo‘lgan hukm qilingan shaxslarni genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda olingan biologik material olingan kundan e’tiboran to ushbu materialdan genomga oid axborot olinguniga qadar saqlanadi.
21-modda. Biologik materialni berish
Biologik material tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi bir organdan hamda suddan boshqa organga va sudga O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat-protsessual kodeksida belgilangan tartibda berilishi mumkin.
Biologik materialni uchinchi shaxslarga berish taqiqlanadi.
Biologik materialni O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqariga berish taqiqlanadi, bundan biologik materialning alohida jinoyat ishlari doirasida O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari va qonunlariga muvofiq berilishi mustasno.
22-modda. Biologik materialni yo‘q qilish
Biologik materialni tiklash mumkin bo‘lmay qolishiga olib keladigan harakatlar biologik materialni yo‘q qilishdir.
Bedarak yo‘qolgan shaxslar biologik qarindoshlarining, tanib olinmagan murdalarning (tana qoldiqlari, qismlarining), og‘ir va o‘ta og‘ir jinoyatlarni sodir etishda gumon qilinuvchi, ayblanuvchi sifatida jalb qilingan shaxslarning, shuningdek aniqlanmagan shaxslarning tergovga qadar tekshiruv, surishtiruv, dastlabki tergov jarayonida olingan hamda jinoyat ishi bo‘yicha ashyoviy dalil deb topilgan biologik materiali genomga oid axborot olinganidan keyin tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi davlat organlariga qaytariladi.
Genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olinishi lozim bo‘lgan hukm qilingan shaxslarni genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda olingan biologik material undan genomga oid axborot olinganidan keyin, uni yo‘q qilib tashlash to‘g‘risida quyidagilar ko‘rsatilgan holda dalolatnoma tuzilib, yo‘q qilinadi: biologik materialni yo‘q qilish sanasi; jismoniy shaxsning familiyasi, ismi, otasining ismi (mavjud bo‘lgan taqdirda), jinsi, tug‘ilgan sanasi va joyi, shaxsiy identifikatsiya raqami (mavjud bo‘lgan taqdirda) yoki shaxsini tasdiqlovchi hujjatning nomi va raqami; yo‘q qilish usuli; biologik materialni yo‘q qilishni amalga oshiruvchi mansabdor shaxslarning familiyasi, ismi, otasining ismi (mavjud bo‘lgan taqdirda), lavozimi va imzosi.
Genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda olingan biologik material genomga oid axborot olinganidan keyin biologik material egasining yoki uning qonuniy vakilining yozma arizasiga ko‘ra unga yoki uning qonuniy vakiliga qaytariladi yoxud yo‘q qilinadi, bu haqda arizachi yozma tarzda xabardor qilinadi.
4-bob. Genomga oid axborotga ishlov berish va uni muhofaza qilish
23-modda. Genomga oid axborotga ishlov berish va uni muhofaza qilishga doir asosiy talablar
Genomga oid axborotga ishlov berish shart-sharoitlari uning yo‘qotilishi, buzilishi va undan ruxsatsiz foydalanilishi, xuddi shuningdek qonunga xilof ravishda va (yoki) bexosdan foydalanilishi va (yoki) genomga oid axborot mavjud bo‘lgan elektron axborot resurslariga ta’sir ko‘rsatilishi imkoniyatini istisno etishi kerak.
Genomga oid axborotga ishlov berish faqat olingan ma’lumotlarning muhofaza qilinishini ta’minlash bo‘yicha shart-sharoitlar mavjud bo‘lgan taqdirda amalga oshiriladi.
Genomga oid axborotni muhofaza qilish davlat tomonidan kafolatlanadi.
24-modda. Genomga oid axborotni yig‘ish, hisobga olish, tizimlashtirish va saqlash
Genomga oid axborotni yig‘ish, hisobga olish, tizimlashtirish va saqlash genomga oid axborotga ishlov berish bo‘yicha avtomatlashtirilgan identifikatsiya tizimlaridan foydalangan holda, Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasini shakllantirish yo‘li bilan vakolatli davlat organi tomonidan amalga oshiriladi.
Genomga oid axborotni hisobga olish va saqlash Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida amalga oshiriladi.
25-modda. Genomga oid axborotni saqlash muddatlari
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda quyidagilarning: bedarak yo‘qolgan shaxslar biologik qarindoshlardan olingan genomga oid axborot — bedarak yo‘qolgan shaxsning qidiruvi tugaguniga qadar yoki uning vafot etganligi fakti aniqlanguniga qadar, biroq Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasiga genomga oid axborot kiritilgan kundan e’tiboran ko‘pi bilan yetmish besh yil saqlanadi; genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatidan o‘tgan shaxslardan, shu jumladan voyaga yetmaganlarning va sud tomonidan muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topilgan shaxslardan olingan genomga oid axborot — ariza beruvchining yoki uning qonuniy vakilining yozma arizasida ko‘rsatilgan muddat mobaynida saqlanadi; og‘ir, o‘ta og‘ir jinoyatlarni sodir etishda gumon qilinuvchi, ayblanuvchi sifatida jalb qilingan, shuningdek genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olinishi lozim bo‘lgan hukm qilingan shaxslardan olingan genomga oid axborot — biologik o‘lim yuz berilganligi fakti aniqlanganiga yoxud shaxs sud tomonidan vafot etgan deb topilganiga qadar, ularning o‘limi to‘g‘risida ma’lumotlar mavjud bo‘lmagan taqdirda esa — ular yuz yoshga to‘lishi mumkin bo‘lgan sanaga qadar saqlanadi; biologik materiali tergovga qadar tekshiruv, surishtiruv, dastlabki tergov jarayonida olingan aniqlanmagan shaxslardan olingan genomga oid axborot — shaxsni jinoiy javobgarlikka tortish muddati o‘tguniga qadar saqlanadi; tanib olinmagan murdalarning (tana qoldiqlarining, qismlarining) biologik materialidan olingan genomga oid axborot — odamning shaxsi aniqlanguniga qadar, biroq Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasiga genomga oid axborot kiritilgan kundan e’tiboran ko‘pi bilan yetmish besh yil saqlanadi.
26-modda. Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genom bo‘yicha davlat ro‘yxatidan o‘tgan odamning shaxsi haqidagi ma’lumotlarga o‘zgartish va (yoki) qo‘shimcha kiritish
Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genom bo‘yicha davlat ro‘yxatidan o‘tgan odamning shaxsi haqidagi ma’lumotlarga o‘zgartish va (yoki) qo‘shimcha kiritish quyidagi hollarda amalga oshiriladi: ismi, otasining ismi, familiyasi, tug‘ilgan sanasi, millati, jinsi o‘zgarganda; noto‘g‘ri va ishonchsiz (xato) ma’lumotlar mavjudligi fakti aniqlanganda.
Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genom bo‘yicha davlat ro‘yxatidan o‘tgan odamning shaxsi haqidagi ma’lumotlarga o‘zgartish va (yoki) qo‘shimcha kiritish ishonchli ma’lumotlar va (yoki) tasdiqlovchi hujjatlar asosida vakolatli davlat organi tomonidan amalga oshiriladi.
Ilgari genom bo‘yicha ro‘yxatdan o‘tgan shaxsning shaxsga doir ma’lumotlariga o‘zgartish va (yoki) qo‘shimchalar kiritilganligi to‘g‘risida axborot va (yoki) tasdiqlovchi hujjatlar kelib tushganda vakolatli davlat organi Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasiga uch ish kunidan kechiktirmay tegishli o‘zgartish va (yoki) qo‘shimchalar kiritadi.
Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan ma’lumotlarga o‘zgartish va (yoki) qo‘shimcha kiritilganidan keyin oldingi ma’lumotlar belgilangan tartibda arxivlashtiriladi.
27-modda. Genomga oid axborotdan foydalanish
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda olingan genomga oid axborotdan: jinoyatlarning oldini olish, ularni ochish va tergov qilish, shuningdek ularni sodir etgan shaxslarni fosh etish va aniqlash; bedarak yo‘qolgan shaxslarni qidirish; tanib olinmagan murdalarning (tana qoldiqlarining, qismlarining) shaxsini aniqlash; biologik qarindoshlikni aniqlash maqsadlarida foydalaniladi.
28-modda. Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genomga oid axborotni to‘sib qo‘yish, egasizlantirish
Genomga oid axborotni to‘sib qo‘yish genomga oid axborotni yig‘ishni, o‘zgartirishni, to‘ldirishni, undan foydalanishni, uni berishni, egasizlantirishni, yo‘q qilishni to‘xtatib turishga doir harakatlar hisoblanadi.
Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genomga oid axborotni to‘sib qo‘yish vakolatli davlat organi tomonidan unga ishlov berish shart-sharoitlari buzilganligi to‘g‘risida axborot mavjud bo‘lgan taqdirda amalga oshiriladi. To‘sib qo‘yish tekshirish tadbirlari o‘tkazilganidan va aniqlangan buzilishlar bartaraf etilganidan keyin bekor qilinadi.
Genomga oid axborotning muayyan shaxsga taalluqliligini qo‘shimcha axborotdan foydalanmagan holda aniqlash mumkin bo‘lmay qolishiga olib keluvchi harakatlar genomga oid axborotni egasizlantirishdir.
Vakolatli davlat organi genomga oid axborotni berish hollarida uning himoyalanganlik darajasini oshirish va ehtimol tutilgan zararlanish darajasini pasaytirish maqsadida Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genomga oid axborotni egasizlantirishni amalga oshiradi.
Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genomga oid axborotni to‘sib qo‘yish va (yoki) egasizlantirish, shuningdek to‘sib qo‘yishni va (yoki) egasizlantirishni bekor qilish tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organlarning va sudning yozma topshiriqlari asosida vakolatli davlat organi tomonidan amalga oshiriladi.
29-modda. Genomga oid axborotni berish
Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genomga oid axborotni tergovga qadar tekshiruvni, surishtiruvni, dastlabki tergovni amalga oshiruvchi organlarga va sudga berish qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.
Genomga oid axborotni uchinchi shaxslarga berish taqiqlanadi.
Genomga oid axborotni O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqariga berish taqiqlanadi, bundan genomga oid axborotni alohida jinoyat ishlari doirasida O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari va qonunlariga muvofiq berish hollari mustasno.
30-modda. Genomga oid axborotni yo‘q qilish
Genomga oid axborotni tiklash mumkin bo‘lmay qolishiga olib keladigan harakatlar genomga oid axborotni yo‘q qilishdir.
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishda olingan genomga oid axborot u vakolatli davlat organiga berilganidan keyin sud-ekspertiza muassasasi tomonidan yo‘q qilinadi.
Genomga oid axborot genom bo‘yicha ixtiyoriy ravishda davlat ro‘yxatiga olishdan o‘tgan shaxslarning yoxud voyaga yetmaganlar va sud tomonidan muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topilgan shaxslar qonuniy vakillarining yozma arizasi asosida ham sud-ekspertiza muassasasi yoki vakolatli davlat organi tomonidan yo‘q qilinadi.
Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olingan oqlangan shaxsning genomga oid axboroti sudning oqlov hukmi qonuniy kuchga kirganidan keyin yo‘q qilinadi.
Genomga oid axborotning yagona ma’lumotlar bazasida saqlanayotgan genomga oid axborot ushbu Qonunning 25-moddasida nazarda tutilgan saqlash muddatlari o‘tgach, vakolatli davlat organi tomonidan o‘ttiz kun ichida yo‘q qilinadi.
5-bob. Yakunlovchi qoidalar
31-modda. Genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshirishga doir tadbirlarni moliyalashtirish
Genom bo‘yicha majburiy ravishda davlat ro‘yxatiga olishga doir tadbirlarni moliyalashtirish O‘zbekiston Respublikasining Davlat budjeti mablag‘lari, shuningdek qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar hisobidan amalga oshiriladi.
32-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshiruvchi davlat organlarining qarorlari va ular mansabdor shaxslarining harakatlari (harakatsizligi) ustidan shikoyat qilish
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olishni amalga oshiruvchi organlarning qarorlari va ular mansabdor shaxslarining harakatlari (harakatsizligi) ustidan bo‘ysunuv tartibida yuqori turuvchi organga yoxud sudga shikoyat qilinishi mumkin.
33-modda. Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun javobgarlik
Genom bo‘yicha davlat ro‘yxatiga olish to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladi.
34-modda. Ushbu Qonunning ijrosini, yetkazilishini, mohiyati va ahamiyati tushuntirilishini ta’minlash
O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi boshqa manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda ushbu Qonunning ijrosini, ijrochilarga yetkazilishini hamda mohiyati va ahamiyati aholi o‘rtasida tushuntirilishini ta’minlasin.
35-modda. Qonun hujjatlarini ushbu Qonunga muvofiqlashtirish
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi:
hukumat qarorlarini ushbu Qonunga muvofiqlashtirsin;
davlat boshqaruvi organlari ushbu Qonunga zid bo‘lgan o‘z normativ-huquqiy hujjatlarini qayta ko‘rib chiqishlari va bekor qilishlarini ta’minlasin.
36-modda. Ushbu Qonunning kuchga kirishi
Ushbu Qonun 2023 yil 1 yanvardan e’tiboran kuchga kiradi.
O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti Sh. MIRZIYoEV
Toshkent sh.,
2020 yil 24 noyabr,
O‘RQ-649-son